KE Dergisi - 6. Sayı - Kasım - Aralık 2020

ke_dergisi_6sayi_ekitap.pdf (kartal.bel.tr)

Bu Kitaplar Çok Güzel – Demet Ekmekçioğlu 

Çocuk Edebiyatında Felsefe

Asıl mesele soru sormak…

Felsefe herkeste farklı çağrışımlara sebep olabilir. Günümüzde dünyada olup bitene karşı uyanık olmamızı sağlar felsefe. Yaşananları düşündürür, sorgulatır. Bütünsel bakabilmeyi, doğru diye sunulanı eleştirmeyi öğretir. Hayatta yol gösterir.

Çocuklar için felsefe dediğimizde ise amaç çocuklara filozofları, izmleri, felsefe tarihini öğretmek, filozof nesiller yetiştirmek değildir. Önemli olan soru sorması, düşünebilmesi ve dinleyebilmesi. Çocuklara düşünmeyi öğretmek, soru sormayı, sorgulamayı öğretmektir. Toplum içinde kendini ve düşüncelerini ifade edebilen, düşüncelerini savunabilen, neyi neden savunduğunun bilincinde olan, farklı düşünce ya da görüşlerle kendini güncelleyebilen, dinlemeyi bilen, başkalarının düşüncelerine saygı duyan, yeniliklere açık nesiller yetişsin istiyoruz. 

Hayata dair fazlaca sorgulamaya giriştiğimizde “felsefe yapma!”uyarılarına maruz kalmış bir kuşaktanız. Neyse ki artık çoğunluk böyle uyarılara kulak asmıyor. Felsefenin önemsenmediği , düşünmeyen insanların yetişmesinin istendiği, eğitim sistemindeki yanlışların bol olduğu bir ülkede çocuklar için felsefe kitaplarının her geçen gün artış göstermesi oldukça umut verici. Artık çokça karşımıza çıkıyor felsefi temelli metinler. Bu kitaplar çocuklara yaşama dair sırları vermeyi vaadediyor. Çünkü sırlar çözülüp çocuklar dünyanın gizlerini öğrendikçe, kendi düşlerini gerçekleştirmekte ustalaşırlar.

Kırmızı Kedi Yayınevinden yayımlanan Bilgelik Okulu serisi de bolca soruya cevap arıyor. Danışmanlığını Betül Çotuksöken'in yaptığı, Felsefeci Aslı Eti'nin yazdığı Bilgelik Okulu serisinin mitolojik kurgusuna felsefi sorular eşlik ediyor.

Kitaptaki cevaplara giden yol uzun, yolda öğrenilenler ise kitanın sırrı. Her yolculuğun kişi üzerindeki değişimi tartışılmaz. Kitapta da kahramanın sonsuz yolculuğu sizi de başka bir yere taşıma garantisi veriyor. Kitap serisini bitirenlerin hayata bakışı, soruları, cevapları başlangıçtan epey farklı olacağı da kesin. Yazar sorularını sürükleyici bir kurgu içinde soruyor ve arayışını da bu kurgu içinde tamamlıyor.

Bilgelik Okulu, Kaf Dağı’ndadır. Bu dağda tüm çocuklara doğadan isimler vermek bir gelenektir. Çünkü adların, çocukların iç dünyalarını, kalplerini yansıttığına inanılır. Bilgelik okulu çağlar önce inşa edilmiş, görkemli bir şato gibidir. Okulun binlerce yıldır öğretmenliğini yapan Bilgeus, öğrencilerine dünyanın gizlerini öğretir.

Serinin ilk Kitabı İlk Sır Çözülüyor’da Kaf Dağı'ndaki Bilgelik Okulu'na giden Gün, arkadaşı Bulut tarafından farklı olmakla suçlanır. Yaşananları duyan okulun binlerce yıllık öğretmeni Bilgeus, Gün'e bir soru sorar, "Bil bakalım... Onca köy, kasaba, kent, ülke var yeryüzünde. Her birinde de onca insan... Sen hepsinden farklı mısın, yoksa onlarla aynı mısın?"

Bir soru, bin yanıttan değerlidir.” der ve onu yeryüzüne yollar. Böylece kahramanımızın yolculuğu başlar. Farklı Ülke'ye, Aynı Ülke'ye ve en sonunda da Birlik Ülkesi'ne gider. Sorusunun cevabını her ülkeden farklı bir şekilde alan Gün, Bilgelik Okulu'na döner. Bilgiyi simgeleyen altınları da bulmuştur. Gün anlamıştır ki, aynı olmak ahenklidir, ama insan ırkının gelişmesine yol açan şey farklılıklardır.

Serinin ikinci kitabı, Büyük Sınav Zamanı’nda öğrencilerden Deniz, dünyanın tüm gizlerini öğrenmek için sabırsızlanıp durur. Sınava da yeterince hazırlanmamıştır. Geceyi tedirginlik içinde uykusuz geçiren Deniz’in yanına Ay gelir. Ona yardım edeceğini söyler. Gizlice Bilgeus’un odasına girerler, masanın üzerinde Büyük Bilgelik Kitabı duruyordur. Kitabın içinde yazanlar aylarca ders çalışmaya bedeldir. Ay, tek şansın bu diyerek kitabı Deniz’in eline tutuşturur ve odadan çıkar. Bilgeus’un odasına izinsiz girmek, Bilgelik Kitabı’nı okumak Deniz’e doğru gelmez ama sınavda başarısız olmak da istemez. Kitabın ilk sayfasını açar, tam okumaya başlayacakken kitap elinin üzerine kapanır. Elini kitabın arasından kurtarmaya çalışır ancak başaramaz. Bİlgeus’a yakalanır. Neden bunu yaptığı sorgulandığında, Deniz, Ay’ı suçlar. Bilgeus, Ay ve Deniz’i yeryüzüne yollamaya karar verir. Yola çıkmadan sorusunu sorar. “Kararlarınızı kendiniz mi verirsiniz, başkaları mı?”

Serinin üçüncü kitabı Özgür Kent. Kaf Dağı halkı ve Bilgelik Okulu öğrencileri Özgürlük Günü kutlamaları için bir araya gelir. Öğrenciler her yıl olduğu gibi özgürlük düşlerini anlatan cümleler hazırlamıştır. Her cümle sırayla okunacaktır ancak Ateş yazdığı sözü okumak istemediğini söyler. Bilgeus da cümlesini okumak yerine farklı bir şey yapmasını ister, sorusunu sorar. “Gerçekten özgür müsün, yoksa değil misin?” Ateş, yeryüzüne gidecektir ve sorunun cevabını arayacaktır. Böyle başlar Ateş’in yolculuğu. Birbirine benzeyen insanlarla, birbirine benzer binalarla, caddelerle dolu tekdüze bir kente gelir. Sessiz Kent’tir burası. Kent sessizdir çünkü halk Valinin Kitabı’nda yazan sözcüklerle konuşmak zorundadır. Bu nedenle halk yanlış yapmamak için sessiz kalmayı seçmiştir. Sessizlik insanları yalnızlığa itmiş, dostluk, arkadaşlık bitmiştir. İnsanlar kurallara uymak adına mutlu ya da mutsuz olup olmadıklarını bile sorgulamaz olmuştur. Sessiz Kent’te bir tek Ateş ve ailesi böyle yaşamaktan rahatsız olur. Yola çıkar, Özgür Kent’e gelirler. Seçtikleri eve yerleşirler. Cıvıl cıvıl olan bu kentte tek kural vardır. Kuralsızlık. Bu kentte herkes o kadar özgürdür ki, o an içinden ne gelirse yapabilir. Her istediğini yapmak başta özgürlük gibi görünse de hiç de öyle olmadığını anlar Ateş. Kuralların özgürlüğü yok etmeyeceğini, aksine kuralların özgürlüğü koruyacağını anlar. Özgür Kent halkına tek bir kural koyarak yaşamalarını önerir. “Kimse, kimseye haksızlık yapmasın.” Ateş, tek bir kuralla Özgür Kent’i gerçek özgürlüğüne kavuşturur.

Özgür Kent serinin şimdilik son kitabı. Bu vesileyle serinin devam kitaplarının geleceğini de duyurmuş olalım. Bakalım kahramanlarımız hangi soruların cevabını bulmak için Kaf Dağı’ndan yeryüzüne düşecek.

Çocukları felsefeye davet eden bu seri, Mavisu Demirağ’ın çizimleriyle kollarını açıp okurunu bekliyor. Didaktik olmayan keyifli öyküler eşliğinde açılan bu kapıdan girin ve felsefe dünyasına merhaba deyin.

Çocuklara  felsefeyi sevdirecek kitaplar seçkisi

- Çıtır Çıtır Felsefe Serisi * Brigitte Labbe * Günışığı Yayınları *  7 yaş ve üstü

- Filozof Çocuk Serisi * Oscar Benifier  * Tudem * 6 yaş ve üstü

- Sen Kimsin * İlaria Rodella * Çınar * 9 yaş ve üstü

- Meraklı Çocuklar için Felsefi Hikâyeler * Brendan O’Donoghue * Masalperest * 8 yaş ve üstü

- İlk Felsefe Kitabım * Emiliano Di Marco * The Kitap * 8 yaş ve üstü

- Küçük Filozoflar Serisi * Metis Kitap * 8 yaş ve üstü

- Çaylak İle Filozof Serisi * Özkan öze * Uğurböceği * 8 yaş ve üstü

- Filozof Çocuk * Nuran Direk * Pan * 8 yaş ve üstü

- Ne İstersen Makinesi * Tuğçe Büyükuğurlu * Masalperest  * 8 yaş ve üstü

- Çöl Prensi ve Buz * Tuğçe Büyükuğurlu * Masalperest  * 8 yaş ve üstü

- Benden Bize Kafası Karışıklar * Seran Demiral * Tudem * 8 yaş ve üstü

- Çocuklar için Felsefe Serisi * Özge Özdemir * Redhouse Kidz * 8 yaş ve üstü

- Pikolo ile Felsefe Öğreniyorum * Michel Piquemal * ODTÜ  * 8 yaş ve üstü

- Filozof Çocuk * Jana Mohr Lone* Sola Unitas * 8 yaş ve üstü

- Felsefe Makinesi * Peter Worley * Paraşüt Kitap * 8 yaş ve üstü

- Filozof Meşe * Anooshirvan Miandji * Bilgİ *9 yaş ve üstü